ضرورت اصلاح قیمت خودرو برای برقراری تعادل در بازار و حذف واسطه‌ها

صنعت خودرو از جنبه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تأثیر زیادی دارد. این صنعت نه تنها بیش از ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد، بلکه حدود ۴ درصد از نیروی کار کشور را نیز مشغول به کار کرده است.زنجیره تأمین و بخش قطعه‌سازی نیز با بازاری بالغ بر ۷۰۰ میلیون دلار و پتانسیل صادراتی قابل توجه، توانسته است نزدیک به نیم میلیون نفر را به طور مستقیم و غیرمستقیم تحت پوشش خود قرار دهد. از این رو، تضعیف این بخش می‌تواند منجر به بیکاری، افزایش وابستگی به واردات قطعات و کاهش توان صادراتی شود. با این حال، تقویت ساختار رقابتی و اصلاح قیمت‌ها می‌تواند این روند را معکوس کند.در بسیاری از کشورها، تفاوت میان قیمت خودرو در کارخانه و بازار آزاد کم است و مصرف‌کنندگان می‌توانند خودروهای دلخواه خود را به‌راحتی و بدون واسطه خریداری کنند. در این بازارها، به دلیل عدم وجود سیاست‌های همچون فریز قیمت، دلال‌ها نقشی کم‌رنگ دارند و رقابت و شفافیت در خرید و فروش برقرار است.اما در ایران، سال‌هاست که به دلیل قیمت‌گذاری دستوری، عدم شفافیت در فرآیند فروش و حضور گسترده واسطه‌ها، بازار خودرو تبدیل به یکی از پیچیده‌ترین و چالش‌برانگیزترین بازارها شده است. به علت تفاوت چشمگیر قیمت‌های کارخانه و بازار آزاد، خودرو به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است و بسیاری از افراد به جای خرید خودرو برای استفاده شخصی، برای کسب سود به این بازار وارد می‌شوند.این وضعیت باعث افزایش قیمت خودرو در بازار آزاد و محدودیت مصرف‌کنندگان واقعی در خرید مستقیم از کارخانه شده است. با حذف سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری و اصلاح به موقع قیمت‌ها، می‌توان شرایط را تغییر داد و با ایجاد سیستم‌های فروش مستقیم، شفافیت را افزایش داد و زمینه ارتقای کیفیت و رضایت عمومی را فراهم کرد.اصلاح قیمت خودرو و نزدیک‌تر کردن قیمت کارخانه به قیمت واقعی بازار، انگیزه واسطه‌ها را کاهش داده و مصرف‌کنندگان واقعی قادر خواهند بود خودرو را مستقیماً از تولیدکننده خریداری کنند. این اقدام علاوه بر کاهش قیمت نهایی برای مصرف‌کنندگان، شفافیت بیشتری به بازار می‌بخشد.از سوی دیگر، اصلاح قیمت خودرو می‌تواند به خروج خودروسازان از زیان‌دهی کمک کند. طی سال‌های اخیر، خودروسازان مجبور به عرضه محصولات با قیمتی پایین‌تر از هزینه تولید بوده‌اند که این امر زیان زیادی به آن‌ها وارد کرده و مانع ارتقاء فناوری و بهبود طراحی محصولات شده است. اما با اصلاح قیمت، منابع مالی لازم برای بهبود فرآیندهای تولید و ارتقای کیفیت فراهم خواهد شد.بنابراین، اصلاح قیمت خودرو نه تنها به نفع خودروسازان است بلکه می‌تواند موجب افزایش رضایت مصرف‌کنندگان از محصولات داخلی و کاهش وابستگی به خودروهای وارداتی شود. این اصلاحات به تقویت جایگاه صنعت خودروسازی ایران در بازارهای جهانی و افزایش پتانسیل صادرات محصولات داخلی نیز کمک خواهد کرد.در کنار این مزایا، برای موفقیت این اصلاحات، حفظ تداوم تولید و جلوگیری از کاهش تیراژ بسیار حائز اهمیت است. در صورتی که روند تولید دچار اختلال شود، نه تنها اصلاح قیمت اثربخش نخواهد بود، بلکه بازار با کمبود و افزایش قیمت مواجه خواهد شد.

آیا اصلاح قیمت خودرو از دیدگاه مصرف‌کنندگان منطقی است؟

اگرچه از نظر بنگاه اقتصادی، اصلاح قیمت به دلیل افزایش هزینه‌های نهاده‌های تولید (مانند دستمزد، انرژی و قطعات) قابل دفاع است، اما از دید مصرف‌کنندگان و بازار، افزایش قیمت بدون بهبود محسوس در کیفیت، خدمات پس از فروش و عرضه مستمر، می‌تواند نارضایتی عمومی را افزایش دهد.در این راستا، احتمالاً اجرای سیاست اصلاح قیمت در کوتاه‌مدت با واکنش‌هایی از سوی برخی مصرف‌کنندگان و فعالان بازار همراه خواهد بود. برای کاهش فشار ناشی از این تغییرات، اقدامات حمایتی از سوی وزارت صمت و خودروسازان برای خریداران ضروری به نظر می‌رسد. با این حال، در بلندمدت این اصلاحات می‌تواند منجر به ایجاد یک اکوسیستم سالم در صنعت خودرو شود، جایی که قیمت‌ها شفاف، کیفیت‌ها رقابتی و فرآیند خرید عادلانه باشد.